“QUY TẮC KHẮC ẤN” VÀ TÁC HẠI KHÔNG NGỜ CỦA VIỆC XEM TI VI

Chuyên gia nghiên cứu về vận động người Australia, Lozen nói: “Việc học tập của động vật (không chỉ con người), nhất là việc học tập ngay sau khi chào đời, có thể nhìn thấy được, gọi là hiện tượng khắc ấn.”

Các loài như vịt trời, ngỗng, gà,… vừa chui ra khỏi vỏ đã có bộ lông đầy đủ và chạy theo vật nào di chuyển mà nó nhìn thấy đầu tiên. Gà con đi theo gà mẹ từng bước vì mục đích sinh tồn và sự an toàn của bản thân là một hành động hợp lý vì thường thứ đầu tiên gà con nhìn thấy là gà mẹ. Đó chính là biểu hiện của “quy tắc khắc ấn.”

Nếu thứ chuyển động đầu tiên mà gà con nhìn thấy là một người, thì nhất định nó cũng chạy theo người ấy, kể cả nếu vật di động kia là gà đồ chơi thì gà con cũng sẽ chạy theo chứ không đi tìm gà mẹ thật của mình.

“Quy tắc khắc ấn” có ý nghĩa vô cùng to lớn, vì nó cũng đúng với con người! Trong môi trường mà trẻ được sinh ra, hầu như nơi nào cũng có ti vi, nếu cho trẻ gần 2 tháng tuổi nghe bằng tai, nhìn bằng mắt những thứ đang phát trên ti vi, trí não của trẻ sẽ “khắc ấn” những hình ảnh chuyển động liên tục trên ti vi.

Lâu dần, trẻ sẽ không còn phản ứng với giọng nói, ánh mắt, lời nói, câu hát của người mẹ. Đến giai đoạn 2-3 tuổi, trẻ thường có những biểu hiện sinh hoạt hoặc thái độ sống đại khái như:

• Không nói không rằng;
• Không nhìn vào ánh mắt của người đang giao tiếp với mình;
• Cực kỳ hiếu động, không thể ngồi yên một chỗ, vận động không ngừng nghỉ;
• Thích xem những chương trình quảng cáo trên ti vi và hát theo những bài hát trong chương trình quảng cáo đó;
• Khả năng tự lập muộn. Không thể tự mình làm những công việc lặt vặt;
• Không phân biệt được mối nguy hiểm;
• Có khả năng ghi nhớ rất nhanh những thao tác trên máy móc mà trẻ thích;

Quá trình khắc ấn diễn ra rõ rệt từ khi trẻ chào đời đến 2 tuổi. Nếu trẻ trên 2 tuổi mà thời gian xem ti vi mỗi ngày 5-6 tiếng thì các biểu hiện trên vẫn có thể xảy ra. Việc cấm tuyệt đối trẻ xem ti vi là điều cần thiết, vì khi xem ti vi trẻ chỉ tiếp nhận mà không giao tiếp, đối thoại. Điều này khiến khả năng biểu đạt ngôn ngữ của trẻ chậm phát triển, và nguy hiểm hơn nữa là quá trình khắc ấn như trên.

Giải pháp trong trường hợp này là chỉ cho trẻ nghe loa và thường xuyên lặp đi lặp lại những câu gọi như “Bé… ơi! Bé… ơi!”, dần dần trẻ sẽ có phản ứng hồi đáp và giao tiếp sẽ trở nên bình thường trở lại.