Lo âu toán học

Lúc nhà toán học người Pháp Laurent Schwartz còn học trung học, ông đã bắt đầu lo lắng rằng mình không đủ thông minh để giải toán. Hiện tượng này gọi là “Lo âu toán học”, và nếu bạn từng trải qua thì hãy tin không chỉ có mình bạn. Một nghiên cứu cho thấy có tới khoảng 20% dân số mắc hội chứng này. Một số nhà tâm lý học thậm chí còn xem đây là một hội chứng chẩn đoán được.

Thực tế là nhiều người trong chúng ta cũng có cảm giác này. Đó là hiện tượng mỗi khi bắt đầu bài kiểm tra toán, thì tim bạn lại đập rộn ràng và lòng bàn tay bắt đầu ra mồ hôi. Bạn cảm thấy dạ dày khó chịu và bạn không thể tập trung. Thế nhưng mắc chứng lo âu toán học không có nghĩa là bạn học dở toán. Laurent Schwartz đã từng đạt giải Field, giải thưởng cao quý nhất trong lĩnh vực toán học. Mọi người có thể cho rằng lo lắng khi làm toán là vì mình dở toán, nhưng sự thật lại hoàn toàn ngược lại – bạn dở toán vì bạn quá lo lắng về nó.

Một số nhà tâm lý học cho rằng vì lo âu toán học làm giảm một nguồn lực nhận thức gọi là bộ nhớ hoạt động. Đó là hệ thống trí nhớ ngắn hạn giúp con người sắp xếp thông tin cần để giải quyết vấn đề. Lo lắng về việc giải toán, hoặc không làm tốt bài kiểm tra, ăn mòn bộ nhớ hoạt động, có nghĩa là dung lượng bộ nhớ cho việc giải toán sẽ giảm xuống. Con người đột nhiên trở nên vật lộn với kĩ năng toán học cơ bản, ví dụ như số học, mà lẽ ra họ phải rất thành thạo.

Lo âu học thuật không chỉ xuất hiện với môn toán mà còn xảy ra khá nhiều ở cả những môn học khác. Vậy thì tại sao lại như vậy? Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng cách mà cha mẹ và giáo viên cho trẻ khám phá các môn học trong đó có toán học đóng vai trò rất quan trọng.

Nếu cha mẹ nói về một môn học như toán bằng cách giải thích về một môn học nhiều thử thách và không gần gũi, trẻ có thể ghi nằm lòng điều đó. Còn với giáo viên cũng vậy nếu mắc chứng lo âu toán học sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh, bởi chính những áp lực như phải giải toán nhanh điều đó còn làm gia tăng stress.

Và trong một vài nền văn hóa thì giỏi toán là một dấu hiệu biểu thị sự thông minh, với danh xưng to lớn như vậy thì không có gì ngạc nhiên khi học sinh lại lo lắng. Ngay cả Maryam Mirzakhani, một nhà toán học có ảnh hưởng lớn, người phụ nữ đầu tiên đạt huy chương Field, cũng từng cảm thấy không tự tin và mất hứng thú với toán, vì giáo viên toán trung học của cô nghĩ rằng cô không tài giỏi.

Vậy thì nếu bạn mắc chứng lo âu toán học thì bạn nên làm gì? Thư giãn với một bài tập thở ngắn có thể cải thiện tình hình. Bạn có thể viết ra những lo âu của mình, điều này có thể giúp bạn tự đánh giá một trải nghiệm căng thẳng và giải phóng bộ nhớ làm việc. Tuy nhiên nếu có cơ hội thì hoạt động thể chất như đi bộ nhanh, hít thở sâu và giãn cơ cũng ngăn lo âu hình thành. Bạn cũng có thể dùng kiến thức về não bộ để thay đổi tư duy.

Bộ não rất linh hoạt, và vùng thuộc về kĩ năng toán luôn có thể phát triển. Đây là một cơ chế trong tâm lý học gọi là phát triển tư duy. Hãy luôn nghĩ tích cực rằng bản thân mình có thể tự phát triển và tự cải thiện sự phát triển.

Nếu bạn là giáo viên hoặc đã là cha mẹ, hãy thử chơi với toán và tập trung vào khía cạnh sáng tạo, bạn có thể hướng trẻ theo phương pháp tiếp cận tự nhiên. Phương pháp này giúp tạo lập kỹ năng toán học và kĩ năng này về sau giúp trẻ tự tin tiếp cận với toán hơn. Quan trọng là bạn nên cho trẻ thời gian và không gian để tư duy tìm ra lời giải đáp trẻ sẽ không cảm thấy bị áp lực và đó chính là yếu tố giúp trẻ yêu toán và gạt bỏ sự âu lo toán học. Chọn lựa một trung tâm giáo dục về phát triển năng lực tư duy đặc biệt là nơi có phương pháp rèn luyện đa dạng kĩ năng thông qua Toán học với các hoạt động trải nghiệm vui vẻ cũng là cách hay để khơi gợi sự tò mò và niềm yêu thích toán học nói riêng, hứng thú học tập nói chung của trẻ em.